Wielki Tydzień - Triduum Paschalne

W tradycji Kościoła dni te były zawsze ściśle związane z ważnymi wydarzeniami. Między innymi z przygotowaniem dwóch grup: katechumenów (czyli dorosłych szykujących się do chrztu) oraz pokutników. Ci pierwsi przyjmowali chrzest tylko raz w roku – podczas liturgii Wigilii Paschalnej. Ci z drugiej grupy otrzymywali pokutę – prywatną albo publiczną. Po spowiedzi i nałożeniu pokuty najpierw mieli czas na jej wypełnienie, a dopiero potem nadchodził dzień pojednania. Jeśli ktoś nie wypełnił pokuty – nie otrzymywał pojednania. Kościół rzymski celebrował to pojednanie w Wielki Czwartek rano, a hiszpański – w Wielki Piątek. Zasadniczo chodziło o to, by grzesznicy mogli uczestniczyć w uroczystościach Świąt Wielkanocnych.

- Nadchodzi Wielki Czwartek. Czy w porannych uroczystościach w katedrach mogą uczestniczyć wszyscy wierni, czy są one zarezerwowane tylko dla osób duchownych?

Zaproszeni są wszyscy. To jest wyjątkowa celebracja w roku liturgicznym – najbardziej reprezentatywna dla struktury Kościoła lokalnego: celebruje ją biskup, wraz ze swoim prezbiterium czyli kapłanami oraz z diakonami, lektorami, akolitami, ministrantami z całej diecezji. Podczas tej Mszy dokonuje się obrzęd poświęcenia Oleju Krzyżma Świętego i pobłogosławienia Oleju Chorych. Olej Krzyżma używany będzie podczas uroczystości, które celebruje biskup – sakramentu bierzmowania, namaszczenia świątyni czy ołtarza. Podczas tej porannej Mszy Świętej księża odnawiają także swoje przyrzeczenia kapłańskie.

Nie tylko nie są zamknięte, ale powinny być szeroko otwarte, dla całej wspólnoty lokalnej.

Zgadza się – Msza Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna Triduum Paschalne w kościołach parafialnych. To jest też szczególna okazja, by oddać cześć Panu Jezusowi w Najświętszym Sakramencie. Przeżywamy przecież pamiątkę ustanowienia Eucharystii. Wierni uczestniczą we Mszy Świętej, a dodatkowo mają możliwość uczczenia Pana Jezusa poprzez adorację w kaplicy Przechowania, którą u nas czasem nazywa się "ciemnicą". Tu wkrada się błąd, bo mamy wrażenie, że towarzyszymy Chrystusowi w Ogrodzie Oliwnym. Jednak liturgia przypomina, że to towarzyszenie zaczyna się po północy, w Wielki Piątek. Natomiast po Mszy Wieczerzy, do północy – akcent powinien być położony na adoracji Najświętszego Sakramentu i dziękczynieniu za dar Eucharystii.

Wielki Piątek to tradycyjnie dzień, w którym nie ma celebracji radosnych, paschalnych sakramentów – zostają tylko sakramenty uzdrowienia: pokuty i pojednania oraz chorych. Nie ma Mszy Świętej, celebruje się liturgię Godzin i pasyjną liturgię Wielkiego Piątku. Tutaj uczestniczymy w obrzędach liturgii Słowa, adoracji Krzyża i w Komunii Świętej.

Myślę, że trzeba podejmować wysiłek połączenia formy z treścią, pokazania skąd pochodzą znaki, które są nam bliskie. Wykorzystajmy je! Poprzez modlitwy, które towarzyszą błogosławieniu pokarmów, możemy usłyszeć, do czego się odnoszą: chleb to pamiątka tego chleba, którym Jezus nakarmił słuchających go ludzi i swoich uczniów, mięso to pamiątka Baranka Paschalnego, a jajka to symbol nowego życia. Warto też pamiętać o dwóch ważnych punktach odniesienia. Pierwszy z nich to Pan Jezus "wystawiony" w Grobie Pańskim. Nie chodzi o położoną figurę, tylko o Najświętszy Sakrament. Każdy Grób Pański powinien być tak skonstruowany, żeby sercem, centrum, istotą był właśnie Najświętszy Sakrament. I jest jeszcze drugi punkt: po liturgii Wielkiego Piątku, w każdej świątyni do adoracji wystawiony jest Krzyż i od tego momentu przyklękamy przed nim. To jest piękna tradycja. Zazwyczaj przed Krzyżem robimy głęboki ukłon, a klękamy przed Najświętszym Sakramentem. Natomiast właśnie w tym czasie, od liturgii Wielkiego Piątku aż do liturgii Wigilii Paschalnej – przyklękamy także przez Krzyżem.

Są różne rozwiązania, ale najlepiej uczestniczyć w obu. Są tacy, którzy obchody Wigilii Paschalnej kończą procesją rezurekcyjną. Jeśli taka jest lokalna praktyka – warto w niej uczestniczyć. Ale szanujmy też to, co jest wiekową tradycją, szczególnie w centralnej i wschodniej Polsce – niedzielne poranne rezurekcje. Był czas, kiedy chrześcijanie poświęcali temu całą noc. Na pewno warto uczestniczyć w liturgii Wigilii Paschalnej, niezwykle pięknej, pełnej obrzędów i symboli, centralnej w całym roku liturgicznym. A potem wziąć udział w rezurekcji. Żadna z nich nie jest ważniejsza. Można powiedzieć, że to sama celebracja, ale rozłożona na dwa akcenty. Oczywiście sobotnia liturgia jest dłuższa i bogatsza. Kiedyś trwała całą noc, a dziś pozostała esencja tej wielogodzinnej modlitwy z jej najpiękniejszymi treściami i formami.

Jako pasterz i jako liturgista życzę, żebyśmy odkrywali bogactwo liturgii Wielkiego Tygodnia. Każda z celebracji jest niepowtarzalna, ma własne teksty, przekazuje nam bogactwo Kościoła. Życzę, żebyśmy tych wyjątkowych treści nie przegapili, żebyśmy mogli się nimi ubogacać. Oraz żebyśmy nie uronili nic z tego, co przekazuje nam Pan Bóg w pięknych liturgiach Wielkiego Tygodnia.

Rozmawiała Patrycja Michońska

Źródło: http://stacja7.pl/wiara/wielki-tydzien/

Biskup Józef Górzyński