166 lat temu urodził się "Obserwator spod Ełku"
2024-09-30 16:31:18(ost. akt: 2024-09-30 16:44:55)
Był wybitnym mazurskim poetą ludowym, artystą i działaczem społecznym. Znany również pod pseudonimami "Prawdziński" i "Obserwator spod Ełku", poświęcił swoje życie propagowaniu polskości na Mazurach oraz pielęgnowaniu kultury i języka ojczystego wśród lokalnej społeczności. O kim mowa? Oczywiście o Michale Kajce, który urodził się 27 września 1858 roku w Skomacku, a zmarł 22 września 1940 r. w Orzyszu. Pochowany został na ewangelickim cmentarzu w rodzinnej miejscowości – Ogródek.
W 166. rocznicę Jego urodzin Wojewoda Warmińsko-Mazurski Radosław Król odwiedził grób „Obserwatora spod Ełku”, by złożyć kwiaty i oddać hołd mazurskiemu twórcy.
***
Kim był Michał Kajka?
W 1883 r. ożenił się z pochodzącą z Ogródka Wilhelminą Karaś. Wkrótce nabył z parceli 6 ha ziemi i w 1886 r. postawił tu dom z zabudowaniami gospodarczymi. Z zawodu cieśla i murarz, budował domy w całej okolicy jako znany i ceniony fachowiec.
Małżeństwo doczekało się dziesięciorga dzieci, ale przeżyło tylko dwóch synów. Starszy Gustaw, przejął od ojca gospodarstwo i mieszkał razem z rodzicami w Ogródku. Młodszy, Adolf, zamieszkał w Orzyszu. W 1945 r. Gustaw zginął w Gdańsku. W domu poety pozostała więc tylko synowa Kajki z dwojgiem dzieci. W 1966 r. całe gospodarstwo razem z budynkami przekazała na rzecz Skarbu Państwa. Sama zaś, z dorosłymi już wtedy dziećmi, wyjechała do Niemiec.
Michał Kajka nie był ani Niemcem, ani Polakiem, był Mazurem-człowiekiem pogranicza. Modlił się po polsku, ale mówił i czytał także po niemiecku. Chwalił swoje rodzinne strony, zachwycał się pięknem mazurskiej przyrody, ubolewał jednak nad zanikiem w tym krajobrazie „macierzyńskiej mowy” czyli języka polskiego. Tożsamość Kajki ukształtowały: gwara mazurska, religijne księgi ewangelickie drukowane staropolszczyzną oraz czasopisma, gazety i kalendarze drukowane dla Mazurów po polsku czcionką gotycką.
Wiersze Michał Kajka układał pod dyktando pór roku i następujących po sobie świąt kościelnych. Z jego tekstów wyzierają: bieda, strach przed złem, niechęć do wojen, niepokój o moralność młodego pokolenia, obraz prac w gospodarstwie i zmagania z nieprzychylną aurą w czasie tych prac. Mimo trudów ludność wsi mazurskich nie opuszczało poczucie humoru, o czym świadczą humorystyczne wiersze Michała Kajki. Naśmiewa się w nich poeta z ludzkiej głupoty, lenistwa i cwaniactwa. Twórczość Michała Kajki jest jednym z nielicznych śladów po tych mieszkańcach tej ziemi, którzy żyli tu z dziada pradziada od wieków. Jego życie i twórczość symbolizują trudny los Mazurów rozdartych między polskość a niemieckość.
Muzeum Michała Kajki
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.
Zaloguj się lub wejdź przez