Czekali na swojego księdza prawie 50 lat

W 1947 roku na teren ówczesnego powiatu braniewskiego w ramach zbrodniczej Akcji "Wisła" przesiedlono 6680 Ukraińców, w większości grekokatolików. Wtedy stanowili oni 37% mieszkańców powiatu. Mieszkali głównie na wsiach.

Celem akcji była asymilacja Ukraińców, zakazano nawet używania wobec nich tego określenia i nakazano nazywać ich osiedleńcami z Akcji "Wisła". Zakazano też nie tylko działalności Cerkwi greckokatolickiej ale nawet nabożeństw w tym obrządku. Komuniści zgodzili się natomiast na tworzenie parafii prawosławnych. Taka powstała w Braniewie w końcu lat 40tych.

Założył ją ks. Mikołaj Kostyszyn, po powrocie z Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie, gdzie w latach 1947-1949 przetrzymywano w nieludzkich warunkach bez wyroków sądowych około 4 tysięcy Ukraińców. Ksiądz Kostyszyn przebywał tam od sierpnia 1947 do grudnia 1948 roku. Miał numer obozowy 3336. Jako cerkiew wykorzystano dawną protestancką kaplicę pogrzebową. Mieści się tam do tej pory.

W 1956 roku władza zgodziła się na powstanie Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego. Nie zgodziła się na odnowienie struktur Cerkwi greckokatolickiej, ale niechętnie zgadzała się na odprawianie mszy greckokatolickich w ramach Kościoła rzymskokatolickiego. UTSK w 1957 roku wystąpiło o zgodę na odprawianie takich mszy w Braniewie.

Parafia greckokatolicka w Braniewie powstała jednak dopiero w 1992 roku, kiedy odprawiono pierwszą mszę greckokatolicką w XV-wiecznym kościele pw. Świętej Trójcy. Wewnątrz cerkwi zachował się późnobarokowy ołtarz główny, rokokowa pieta oraz rzeźba Chrystusa z XVI wieku.

W Braniewie od 2008 roku odbywa się cykliczna ukraińska impreza "Ukraińskie Barwy Pogranicza", która jest kontynuacją "Przygranicznych Spotkań", które odbywały się w Głębocku koło Lelkowa.

Igor Hrywna