Przyducha na "Bajorku"?

Braku tlenu odczuwają wodne ekosystemy – rzeki, jeziora, stawy. Jednym z najbardziej niebezpiecznych zjawisk dla życia wodnego jest przyducha, czyli gwałtowny spadek zawartości tlenu w wodzie, prowadzący do masowego śnięcia ryb i innych organizmów wodnych.

Przyducha to stan niedotlenienia wód, najczęściej spowodowany jednoczesnym działaniem kilku czynników środowiskowych. Do jej wystąpienia najczęściej dochodzi latem, szczególnie w płytkich i zanieczyszczonych zbiornikach wodnych, w których przepływ wody jest ograniczony.

Jakie są najczęstsze przyczyny przyduchy?
* wysoka temperatura – ciepła woda zawiera mniej rozpuszczonego tlenu,
* rozkład materii organicznej – gnijące rośliny i resztki organiczne zużywają tlen,
* zbyt bujna roślinność i zakwit glonów – w dzień produkują tlen, ale nocą go intensywnie pobierają,
* brak cyrkulacji wody – stojąca woda nie odnawia swojej zawartości tlenu.

Gdy poziom tlenu rozpuszczonego w wodzie spada poniżej wartości krytycznych (zwykle poniżej 3 mg/l), ryby zaczynają wykazywać oznaki stresu: podpływają pod powierzchnię, łapią powietrze pyszczkiem, stają się apatyczne, aż w końcu dochodzi do ich śnięcia.

Przyducha potrafi w ciągu kilku godzin doprowadzić do masowego pomoru ryb. Najbardziej zagrożone są gatunki wrażliwe na zmiany warunków tlenowych, takie jak szczupak, sandacz czy płoć, ale w dłuższej perspektywie cierpi cały ekosystem wodny. Brak tlenu wpływa także na bezkręgowce wodne, mikroorganizmy i procesy biologiczne zachodzące w zbiorniku.

Długofalowe skutki przyduchy to m.in. zaburzenie równowagi biologicznej, zakłócenie łańcucha pokarmowego, wzrost ilości osadów dennych i dalsza degradacja jakości wody. Ponadto rozkładające się ciała śniętych ryb jeszcze bardziej pogarszają stan środowiska wodnego, zwiększając stężenie amoniaku i obniżając pH.

Zapobieganie przydusze wymaga odpowiedniej gospodarki wodnej:
* oczyszczania zbiorników z nadmiaru roślinności i osadów,
* dbałości o odpływy ścieków i ograniczanie spływu nawozów do wód,
* w zbiornikach hodowlanych stosuje się napowietrzanie wody (aeratory),
* zwiększania retencji i przepływu wód w zbiornikach naturalnych.

Kluczowa jest też edukacja mieszkańców – wrzucanie odpadów do wody, nadmierne karmienie dzikich ptaków czy nielegalne odprowadzanie ścieków przyczyniają się do eutrofizacji, czyli nadmiernego wzbogacenia wody w związki azotu i fosforu, co sprzyja zakwitom i obniżeniu jakości wody.

Do przykrego incydentu doszło ostatnio w Ełku. Mieszkańcy osiedla Północ II zauważyli setki śniętych ryb w tzw. Bajorku – niewielkim, zamkniętym zbiorniku wodnym położonym w pobliżu bloków mieszkalnych. Bajorko, choć niewielkie, od lat jest miejscem rekreacyjnym i przyrodniczym punktem osiedla.