Czy ptasia grypa dotrze do naszego powiatu?

Grypa ptaków to bardzo zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu. Wirus grypy ptaków pojawił się w Europie w 2003 roku. Do Polski dotarł w 2006 roku.

Wirusy typu A odpowiedzialne są za zakażenia ptaków, przebiegające prawie ze 100 % śmiertelnością. Ze względu na obecność specyficznych białek H i N (hemaglutynin i neuraminidaz), które mają ułatwiać wniknięcie wirusa do komórek gospodarza wirus grypy ptaków charakteryzuje się bardzo dużą zmiennością genetyczną szczepów izolowanych ze środowiska, a tym samym również różną jego zjadliwością. W Polsce wykryto wirus H5N8, który ewolucyjnie pochodzi od H5N1.

— Na zakażenie wirusem grypy ptaków wrażliwe jest ptactwo domowe (drób), jak i ptaki dzikie wolno żyjące. Stopień wrażliwości i obraz kliniczny choroby zależny jest od gatunku – najbardziej wrażliwe są kury i indyki, choć zakażenia obserwowane są również u kaczek, gęsi, przepiórek, perliczek, kuropatw, bażantów czy strusi. Za potencjalny rezerwuar i źródło wirusa dla drobiu uważa się ptactwo wodne — wyjaśnia Jolanta Muszak, zastępca PLW w Nidzicy.

Szczególnie niebezpieczne są okresy sezonowych, jesiennych i wiosennych migracji ptaków, odpoczynki w przelotach, sejmiki, kiedy to ptaki masowo gromadzą się na łąkach, polach czy wokół zbiorników wodnych.

Zakażone ptaki wydalają wirusa do środowiska wraz z kałem, wydychanym powietrzem, wydzieliną z dróg oddechowych i oczu. Do zakażenia drobiu dochodzi najczęściej drogą oddechową lub pokarmową, poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni z wędrującymi ptakami dzikimi, najczęściej wodnymi. Wirus może rozprzestrzenia się również poprzez zakażoną paszę, wodę, ściółkę, nawozy, sprzęty gospodarskie, środki transportu, zanieczyszczone ubranie czy obuwie w przypadku hodowli w cyklu zamkniętym.

— Wykrytych w 2021 roku 5 ognisk grypy ptaków w województwie warmińsko-mazurskim ( 2 w powiecie olsztyńskim w styczniu i marcu, 2 w powiecie iławskim w lutym, 1 w powiecie mrągowskim w kwietniu) czy 13 najnowszych ognisk w województwie mazowieckim ( w powiecie żuromińskim i mławskim z ostatnich dni) w naturalny sposób staje się zagrożeniem dla powiatu nidzickiego poprzez bezpośrednią lub pośrednią łączność terytorialną. Jak dotąd powiat nidzicki nie znajdował się w obszarze zagrożonym w związku z wystąpieniem ognisk grypy ptaków, ale ze względu na swobodne przemieszczanie się dzikich ptaków czy też czynnik ludzki, który może mieć swój udział w rozprzestrzenianiu choroby sytuacja powiatu może się dynamicznie zmienić.

By uniknąć ognisk grypy ptaków hodowcy drobiu powiatu nidzickiego bezwzględnie muszą przestrzegać zasad bioasekuracji obowiązujących na fermach, a w przypadku chowu przyzagrodowego należy uniemożliwić kontakt drobiu z ptactwem dzikim poprzez utrzymywanie ptaków w zamknięciu lub w zadaszonych wolierach, skarmiać ptaki wewnątrz budynków inwentarskich, uniemożliwić ptakom dostęp do wody, z którą kontakt mogły mieć ptaki dzikie — mówi Jolanta Muszak z Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Nidzicy.

W przypadku wystąpienia objawów klinicznych mogących wskazywać na zarażenie wirusem grypy ptaków tj. zwiększonej śmiertelności, apatii, znaczącego spadku pobierania paszy i wody, duszności, sinicy, wybroczyn, biegunki, spadku nieśności, tzw. „lania jaj”(jaja pozbawione skorup), drgawek, skrętu szyi, czy też wygięcia szyi na grzbiet „ patrzenie w gwiazdy”, paraliżu nóg i skrzydeł, niezborności ruchów, hodowcy drobiu są zobowiązani do poinformowania o tym fakcie lekarza weterynarii lub Inspekcję Weterynaryjną w Nidzicy.

— W przypadku podejrzenia grypy ptaków pobiera się próby do badań diagnostycznych i jeśli potwierdzona zostanie obecność materiału genetycznego wirusa grypy ptaków w gospodarstwie, PLW wyznacza je jako ognisko choroby zakaźnej i wdraża procedury związane z likwidacją choroby. Należy w tym miejscu przypomnieć, że grypa ptaków jest chorobą zwalczaną z urzędu.
Ponadto, przypadki padnięć dzikich ptaków, zwłaszcza ptaków wodnych, drapieżnych i padlinożerców np. gęsi białoczelnych, gęgawych, zbożowych, łabędzi czarnych, niemych, krzyżówek, cyraneczek, mew, myszołowów, sokołów, świstunów, krukowatych należy zgłaszać Inspekcji Weterynaryjnej w Nidzicy — mówi Jolanta Muszak.

W roku 2021 w województwie warmińsko-mazurskim, jak dotąd, wystąpiły 2 przypadki grypy ptaków u łabędzia w powiecie działdowskim i myszołowa w powiecie braniewskim.

Czy przylatujące bociany mogą być źródłem zakażenia?

— Migracje bociana białego z Afryki na obszary lęgowe w Polsce to nie lada wyczyn dla tych ptaków. Bocian ma do pokonania około 20 tyś. km i lot trwający prawie dwa miesiące z przerwami na żerowanie i odpoczynek. W przypadku potencjalnego zakażenia wirusem grypy bocian padnie zanim doleci do Polski. Jak dotąd nie ma naukowych opracowań ani potwierdzonych informacji o zakażeniu wirusem grypy bocianów, ale ze względu na dużą zmienność genetyczną wirusa oraz możliwość wystąpienia kolejnych jego mutacji nie można wykluczyć wrażliwości bociana na zakażenie. Identyfikację gatunkową ptaków umożliwia prowadzony na terenie kraju monitoring bierny grypy ptaków (badanie padłych dzikich ptaków na obecność wirusa grypy).W przypadku grypy ptaków, tak jak każdej innej choroby zakaźnej zwalczanej z urzędu pozytywne rezultaty można osiągać przy ścisłej współpracy społeczeństwa, w tym hodowców drobiu, ze służbami weterynaryjnymi odpowiedzialnymi za likwidację zagrożenia — wyjaśnia Jolanta Muszak.

— W lutym 2021 roku władze Federacji Rosyjskiej przekazały informacje o wykryciu zakażenia wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków typu A (H5N8) u pracowników fermy drobiu w obwodzie astrachańskim. Wszystkie zachorowania u ludzi miały przebieg łagodny lub bezobjawowy i prawdopodobnie wynikały z bliskiego kontaktu tych osób z zakażonymi ptakami. Jest to pierwszy raport zawierający bezpośrednie dowody na przeniesienie zakaźnego czynnika zoonotycznego z ptaków na ludzi w Europie. Dotychczas nie stwierdzono przypadków przenoszenia się wirusa grypy ptaków z człowieka na człowieka — wyjaśnia Jolanta Muszak.

I dodaje: — Zatem najbardziej narażone na zakażenie mogą być osoby, które zajmują się chowem bądź hodowlą drobiu oraz myśliwi polujący na dzikie ptactwo. W celu uniknięcia ewentualnego zakażenia zaleca się stosowanie zasad higieny osobistej, zmianę odzieży roboczej i obuwia, mycie rąk ciepłą wodą z mydłem. Należy również unikać bezpośredniego kontaktu z chorym drobiem, przedmiotami zanieczyszczonymi odchodami oraz padłymi ptakami dzikimi. Wirusy grypy są wrażliwe na powszechnie używane detergenty i środki dezynfekcyjne. Ryzyko zakażenia wirusem grypy ptaków typu A (H5N8) dla ogółu społeczeństwa ocenia się jako bardzo niskie, a dla osób narażonych w pracy jako niskie.