ŚWIĘTA LIPKA ZWANA CZĘSTOCHOWĄ PÓŁNOCY

Kościół słynie z organów posiadających największą liczbę elementów ruchomych ze wszystkich organów w Polsce. Zostały one zbudowane w latach 1719-1721, natomiast sam kościół zbudowano w latach 1687-1693. To obiekt zabytkowy niezwykłej wartości, zaliczany do najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce.

Początki kultu Maryjnego sięgają w Świętej Lipce XIV wieku. Wtedy bowiem, według legendy, w Kętrzynie skazanemu na śmierć objawiła się Matka Boska i poprosiła o wyrzeźbienie Jej postaci z Dzieciątkiem. Więzień w ciągu nocy wyrzeźbił w kawałku drewna figurkę Matki Boskiej. Rankiem, gdy znaleziono przy nim owo dzieło, tak olśniło strażników, że ci poczytując to za znak Bożego ułaskawienia, zwrócili skazanemu wolność. Dziękując Matce Boskiej za uratowanie życia, niedoszły skazaniec szedł w kierunku Reszla, szukając po drodze dorodnej lipy, na której wedle zaleceń Pięknej Pani miał postawić rzeźbę.
Właśnie tutaj, gdzie stoi obecna bazylika, napotkał wspaniałą lipę. W krótkim czasie miejsce to zasłynęło cudami i uzdrowieniami. Zdziwieni pasterze patrzyli, jak przechodzące obok lipy owieczki klękały, niewidomi odzyskiwali wzrok. Zaczęły przychodzić pielgrzymki wiernych.

Proboszcz Kętrzyna w uroczystej procesji kilkakrotnie przenosił cudowną figurkę do kościoła w mieście. Rzeźba znikała stamtąd i ponownie pojawiała się na drzewie, gdzie ją postawił ocalony skazaniec. Postanowiono zbudować właśnie tutaj kaplicę. Święta Lipka była już wtedy miejscem pielgrzymkowym. Około 1519 r., pieszo i boso, przybył do Świętej Lipki wielki mistrz krzyżacki, późniejszy książę Albert Hohenzollern.

Z chwilą przeobrażenia się Prus w protestanckie państwo wyznaniowe (1525 r.) praktyki katolickie zostały zabronione, a tym samym pielgrzymki zakazane. Podburzeni przez starostę protestanci z Kętrzyna zniszczyli wtedy kaplicę, figurkę wrzucili do Jeziora Wirowego, a lipę ścięli, ustawiając w jej miejscu szubienicę. W 1618 r. katolicy odzyskali swobody wyznaniowe, a sekretarz króla Zygmunta III Stefan Sadorski wykupił teren obecnej Świętej Lipki. Administracja i prawo użytkowania rozwijającego się sanktuarium zostały przekazane jezuitom. W 1685 r. jezuici przygotowywali teren pod budowę, gromadzili materiały, ścięto część wzgórza, zasypano bagna, a grunt umacniano, wbijając gęsto długie pale olchowe okute na końcu żelazem. Kamień węgielny poświęcił biskup warmiński kardynał Michał Radziejowski w listopadzie 1687 r. Kościół został konsekrowany 15 sierpnia 1693 r. przez biskupa Jana Stanisława Zbąskiego. Dziś stoi tam niezwykłej urody sanktuarium, a pielgrzymki wiernych do tej pory tłumnie odwiedzają to niezwykłe miejsce.

W latach 1733-1734 przy 6-kilometrowej drodze z Reszla do Świętej Lipki postawiono 15 kapliczek drogi różańcowej. Wszystkie zachowały się w dobrym stanie aż do naszych czasów.

Sanktuarium otwarte jest dla odwiedzających od maja do września w godzinach 6.30-20.00, w kwietniu, październiku i listopadzie w godzinach 6.30-18.00, a w miesiącach grudzień-marzec w godzinach 9.30-15.30. Przy sanktuarium otwarte jest niewielkie muzeum, prowadzone przez zakon jezuitów. Początkowo, tj. od otwarcia w roku 1969, było usytuowane na emporze nad południową nawą boczną świętolipskiej bazyliki i tam przetrwało do momentu kradzieży w październiku 1980 r. zabytkowej monstrancji przedstawiającej Matkę Najświętszą na drzewie lipowym. Po tym wydarzeniu umożliwiano oglądanie eksponatów muzealnych w zawężonym zakresie. Po wybudowaniu budynku obsługi ruchu turystycznego (usytuowanego w pobliżu sanktuarium, pomiędzy dwoma parkingami, niedaleko od części handlowej oraz drogi Mrągowo, Reszel - Kętrzyn) na ekspozycje muzealne przeznaczono dwie sale na parterze. Zimą 2015/2016 zaadaptowano kolejne trzy pomieszczenia na poddaszu tego budynku i 29 maja 2016 r. ks. abp koadiutor warmiński Józef Górzyński dokonał otwarcia i poświęcenia muzeum w jego powiększonej wersji. Zimą 2017 r. zaadaptowano kolejne pomieszczenie oraz dostosowano ostatnie, na poddaszu tego budynku, do wymogów sali ekspozycyjnej.

Święta Lipka to miejscowość, która słynie z malowniczo położonego Sanktuarium poświęconego Matce Bożej, czczonej tutaj jako Matka Jedności Chrześcijan. W bazylice znajdują się znakomite, najbardziej popularne i rozpoznawalne w Polsce organy. Są one ubogacone ruchomymi elementami i figurami o łącznej liczbie 12, co wyróżnia ten instrument pośród innych tego typu w Europie i na świecie. W ubiegłym roku minęło dokładnie 300 lat od ukończenia budowy świętolipskich organów przez Jana Jozuego Mosengela w 1721.

Oprócz pięknego brzmienia świętolipskich organów prospekt organowy przedstawia biblijną scenę Zwiastowania. Archanioł Gabriel na prawej wieży zwiastuje Maryi, że porodzi Jezusa, który jest Synem Boga. Na lewej wieży Maryja skłonem głowy zgadza się na wszystkie słowa wypowiedziane przez Archanioła. Dodatkowo prospekt ubogacony jest trzema kolorami: niebieskim – odnoszącym się do Maryi, złotym – symbolizującym Chrystusa tryumfującego w chwale, oraz zielonym – tzw. wstęgowy ornament, który charakteryzował dzieła sztuki powstałe w Europie w pierwszej połowie XVIII wieku.

Organy są prezentowane przez cały rok wszystkim zainteresowanym, a w okresie od maja do końca września prezentacje odbywają się regularnie: od poniedziałku do soboty (9.30, 10.30, 11.30, 14.00, 15.00, 16.00, 17.00), a w niedzielę w mniejszym zakresie ze względu na nabożeństwa liturgiczne (10.00, 12.30, 13.30, 15.00, 16.00), jeśli za każdym razem zbierze się przynajmniej kilkunastoosobowa grupa zainteresowanych prezentacją.

Dodatkowo w okresie letnim, raz w tygodniu, odbywają się Świętolipskie Wieczory Muzyczne. Można słuchać muzyki organowej i kameralnej wykonywanej nie tylko przez artystów z Polski, ale i z całego świata.

Podróż
na pogranicze
Warmii i Mazur

Jeżeli szukacie pomysłu na weekendowy, aktywny relaks lub spodziewacie się gości, którym chcecie pokazać okolicę, polecamy niewielką zieloną miejscowość nad przepięknym jeziorem – Świętą Lipkę.

Koncert Bacha na kościelnych organach w murach bazyliki przyprawia o dreszcze. Emocji dostarczają także poruszające się rzeźby, będące częścią organów oraz wspaniała, monumentalna architektura i malarstwo ścienne, a także kolumnada okalająca bazylikę – krużganki z przepięknymi freskami. Dodatkowo malownicze tereny są doskonałe na spacery i wycieczki rowerowe.
Kiedy zgłodniejemy warto odwiedzić jedną z karczm. Artystyczny, a zarazem swojski, ludowy klimat, pyszne jedzenie oraz serdeczna obsługa z poczuciem humoru to ich specjalność.

Zapłacisz tam gotówką, nie plastikowym pieniądzem, ale jak zauważył zawadiacki kelner, dobrze, że nie każą płacić talarami jak w dawnych karczmach. Tu możesz usiąść na ganku i zjeść na świeżym powietrzu podziwiając widok na przepiękne sanktuarium.

W dalszą drogę ruszyć czas! Mijamy sędziwe drzewa, zieloną dolinę i przepiękne jezioro. Kochamy wpatrywać się w zieleń po horyzont — łąki, łany zbóż, najpiękniejsze pejzaże na świecie, ciągnąca się żywa wystawa sztuki. Przydrożne kapliczki na tle okrągłych snopków, kolejna i kolejna, wskazują drogę przygodzie, tę właściwą
.
Oto jest i Reszel. To piękne, malownicze warmińskie miasteczko, ciche i spokojne. Czaruje swym urokiem, któremu bliżej do wsi niż do miasta. Piękna spacerowa trasa wzdłuż rzeki Sajny przyciąga wzrok, gdy wędrujemy po urokliwym moście, by zdobyć zamek. Stoi ogromny, na kamiennym podmurowaniu, masywny, mieni się ceglastym pomarańczem w promieniach słońca.

Wieża jest względnie bezpieczna nawet dla pięcioletnich giermków. Piękny widok rozlewa się ze szczytu. Strzeżcie się lochów, dochodzą stamtąd dźwięki jakby nieszczęśnika zakuwanego w dyby. Docieramy na dziedziniec, a z niego do galerii sztuki współczesnej, znajdującej się w zamczysku.
Jeśli macie ochotę na zdobycie kolejnej wieży widokowej, polecamy kościół św. Piotra i Pawła. To już będzie wyzwanie dla prawdziwych śmiałków! Jak mówi piosenka: „Polska piękna jest, zwiedź ją wzdłuż i wszerz...”