Wywiad AK w Obwodzie Mławskim (cz.2.)

Jedną z ważniejszych zasad organizacyjnych konspiracyjnego wywiadu były następujące ustalenia. Kategorycznie przestrzegano zalecenia, żeby członkowie obsługujący punkty wywiadu nie znali swoich przełożonych, zabroniona była wszelka korespondencja między punktami wywiadu a kierownikiem rejonu. Zadania należało przekazywać ustnie, a jeżeli były przekazane na piśmie, to po przeczytaniu należało kartkę natychmiast spalić.

Nie wolno było podawać w meldunkach prawdziwych nazwisk. Obowiązywał zakaz interesowania się polityką i prowadzenia jakichkolwiek akcji na własną rękę.
Sieć wywiadu w obwodzie powinna była się składać z tzw. punktów wywiadowczych, które miały kontaktować się bezpośrednio z nieprzyjacielem oraz tzw. funkcyjnych, czyli kierownika referatu II obwodu, kierowników rejonów oraz łączników i ich zastępców.

Jakie były główne cele wywiadu? Generalnie cele wywiadowcze można podzielić na: wywiad wojskowy, gospodarczy i zakładów użyteczności publicznej, społeczny oraz okupacyjnych władz bezpieczeństwa.

W ramach tego celu władze zwierzchnie AK były zainteresowane danymi dotyczącymi stacjonujących wojsk niemieckich: jakie obiekty używane są na koszary, przebywające w nich jednostki, ich stopień wyszkolenia, jaki panuje nastrój wśród żołnierzy, gdzie są magazyny z bronią, w którym kierunku wyjeżdżają oddziały itp. Generalnie informacje wywiadowcze miały praktycznie dotyczyć wszystkich działań związanych z funkcjonowaniem stacjonujących na terenie obwodu jednostek Wehrmachtu.

W przypadku obwodu mławskiego wywiad koncentrował się głównie na wielkim obozie wojskowym, znajdującym się w Nosarzewie Borowym. Jakie dane wywiadowcze przekazane zostały z obwodu mławskiego do nadrzędnego ogniwa organizacji? Według raportu za okres od 25 września do 24 października 1943 roku, na terenie obozu w omawianym okresie, przebywały dwa bataliony piechoty, składające się z wziętych do niewoli żołnierzy rosyjskich oraz 1 szwadron Kozaków Pułku „Kubań”.

Zaobserwowano także nieustalony oddział artylerii, który stacjonował w Dzierzgowie. Odnotowano, że oddział ten w dniach 20 - 26 września przeprowadził strzelania artyleryjskie. Ustalono również, iż pierwszy batalion rosyjski przyjechał do Nosarzewa 7 a drugi 11 października 1943 roku.
Jak podkreślono, żołnierze tych batalionów rekrutowali się z jeńców rosyjskich, którzy w zamian za wstąpienie do armii niemieckiej jako ochotnicy, zostali zwolnieni z obozów.

Do 23 października wszyscy zostali umundurowani jak Kozacy, na tarczy mieli litery POA, powinno być ROA (Rosyjska Oswobodzitielnaja Armia). Rosjanie szkoleni byli przez podoficerów niemieckich, ale nie byli uzbrojeni. Pilnowani byli przez wachmanów niemieckich, nie wolno im się było oddalać poza teren obozu. Wyżywienie mieli dobre, ponieważ otrzymywali podwójne porcje. Zapewne wcześniej byli wygłodzeni w obozach jenieckich.

Były to ważne informacje o sytuacji w jakiej znajdował się Wehrmacht. Oczywiście nie bezpośrednie.

Tworzenie jednostek z jeńców rosyjskich świadczyć mogło o malejących możliwościach rekrutacyjnych III Rzeszy. Taką tezę mogły potwierdzać inne informacje zawarte w kolejnym raporcie, w którym stwierdzono, że do wojska oddelegowano po jednym żandarmie z każdego posterunku w powiecie. Braki uzupełniano rozdaniem broni krótkiej cywilnym Niemcom i volksdeutschom, którzy mieli spełniać część zadań żandarmerii. Ustalono, że stan każdego posterunku wynosił tylko 4 ludzi.
c.d.n.
Dr Leszek Arent, wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Mławskiej