O rodzinie zastępczej rozmawiamy z Anną Kalinowską, dyrektor PCPR w Nidzicy

— Mimo zwiększonego zainteresowania sytuacją dziecka oraz jego rodziny nadal wzrasta liczba dzieci oczekujących na pomoc i wsparcie państwa oraz instytucji mających na celu zapobieganie sytuacjom, w których bezbronne dziecko ponosi konsekwencje występowania dysfunkcji w swojej rodzinie. Zostają one pozostawione same sobie, odtrącone, samotne — mówi dyrektor Anna Kalinowska.

Na terenie powiatu nidzickiego funkcjonują łącznie 34 rodziny zastępcze. W tym 3 rodzinne domy dziecka, 1 rodzina zastępcza zawodowa, 13 rodzin zastępczych niezawodowych. Pozostałe to rodziny spokrewnione. W rodzinach tych obecnie przebywa 81 dzieci.

Wydatki powiatu związane z realizacją tego zadania, to kwota 1 800 172,94 zł za 2022 rok, natomiast za 10 dzieci, które przebywają w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, to środki finansowe w wysokości 701 462,31zł.

— Niestety 20 dzieci z powiatu nidzickiego umieszczonych zostało na terenie innych powiatów. Jest to problem, z jakim zmaga się nie tylko powiat nidzicki, ale także cała Polska, gdyż brak jest rodzin zastępczych. W powiecie nidzickim są tylko cztery rodziny, z którymi podpisane są umowy. Jedna rodzina zastępcza zawodowa i trzy rodzinne domy dziecka — wymienia pani dyrektor.

Zgodnie z założeniami ustawowymi rodzinna piecza zastępcza powinna być rozwijana. Wszyscy dążą do tego, aby zmniejszyć ilość dzieci w domach dziecka, a zwiększać w rodzinach zastępczych.

— Nieustannie poszukiwane są osoby z powiatu nidzickiego, które w żaden sposób nie byłyby spokrewnione z dziećmi, a które byłyby chętne przejąć opiekę nad dziećmi, które są jej pozbawione ze strony swoich rodziców biologicznych.

Niestety formy, które do tej pory były przyjmowane jako promocja rodzicielstwa zastępczego, określone w powiatowym programie rozwoju pieczy zastępczej, nie przyniosły oczekiwanych założeń. Mała liczba rodzin zastępczych, szczególnie zawodowych wynika nie jak mogłoby się wydawać z powodu sytuacji finansowej, ponieważ finansowanie rodzin zastępczych jest stabilne, wprowadzane są zmiany ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej np. od lutego br. wzrasta wynagrodzenie dla rodzin zastępczych zawodowych – ale przede wszystkim obawy wynikają z powodu mogących się pojawić problemów, które niesie ze sobą sprawowanie opieki nad dziećmi.

Dzieci, które trafiają do rodzin zastępczych nadal mogą się widywać ze swoimi biologicznymi rodzicami, chyba że sąd postanowi inaczej.

Rodziny zastępcze częstokroć są zaniepokojone tymi wizytami. Martwią się, czy rodzice biologiczni nie będą zakłócać ich dotychczasowego życia, czy nie będą ingerować w wychowanie.

Kolejnym problemem jest to, czy dzieci będą podejmować naukę na odpowiednim poziomie. Trudnością z jaką często muszą mierzyć się rodziny zastępcze, jest kompensowanie braków rozwojowych u dzieci. Zdarza się, że do rodzin zastępczych trafiają dzieci zaniedbane zdrowotnie, dzieci mające wrodzone wady, często psychiczne oraz fizyczne spowodowane spożywaniem alkoholu przez matkę w trakcie ciąży.

Zaznaczyć należy, że w naszym społeczeństwie istnieje pewien stereotyp. Należy go złamać. Wiele osób uważa, że rodziny zastępcze sprawują opiekę nad dziećmi tylko z pobudek finansowych.

— Jako Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, które współpracuje z tymi rodzinami widzimy, jak rodzice zastępczy dbają o swoich wychowanków i rzetelnie wykonują powierzone im obowiązki, a kwestie materialne są na drugim miejscu — dodaje dyrektor.

— Zwracamy się z prośbą do osób, aby otworzyły swoje serca i pomogły dzieciom, które znajdują się w trudnej sytuacji rodzinnej, aby stworzyły dla nich dom, w którym zaznają ciepła i będą miały możliwość prawidłowego rozwoju. Rodzina zastępcza jest nadzieją na szczęśliwe dzieciństwo, namiastką własnego domu i najlepszym rozwiązaniem. Mamy nadzieję, że są osoby, które pragną otworzyć swoją rodzinę na przyjęcie dzieci, ale mają obawy, jak to zrobić, od czego zacząć i jaką formę wybrać — wyjasnia Anna Kalinowska.

Rodzina zastępcza oraz rodzinny dom dziecka zapewnia dziecku całodobową opiekę
i wychowanie, w szczególności:
• traktuje dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej,
• zapewnia dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych,
• zapewnia kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych,
• zapewnia rozwój uzdolnień i zainteresowań,
• zaspokaja jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne,
• zapewnia ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka,
• umożliwia kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Kto może stworzyć rodzinę zastępczą?
Rodzinę zastępczą lub rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, u których umieszczono dziecko w celu sprawowania nad nim pieczy zastępczej

Rodziną zastępczą mogą zostać małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, jeśli osoby te spełniają następujące warunki:
> nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe
> nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona
> wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika
> nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych
> są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej
> przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
> zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe, umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb, w tym: rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego
> dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej
> w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca rodzinę musi posiadać źródło dochodu.

Jeśli małżonkowie lub osoby spełnią te warunki, zostaną skierowane na szkolenie, które przygotuje ich do pełnienia funkcji rodziny zastępczej.

Po odbyciu szkolenia kandydaci na rodzinę zastępczą muszą: zapoznać się z doświadczeniami rodzin, które sprawują pieczę zastępczą. Są to 10-godzinne praktyki we wskazanej rodzinie zastępczej, otrzymać kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, przyjąć do domu dziecko na podstawie postanowienia sądu.